Is-Sibt, 20 ta’ Mejju 2017: Riflessjoni dwar Ġw 3: 16-18. (Trinita’ Qaddisa tas-Sena A) Ara t-test tagħha taħt il-vidjo ….
MUR GĦAL-LISTA SĦIĦA TAT-TAĦDIDIET TA’ FR HAYDEN
Il-Paċi magħkom għeżież tiegħi minn qalbi nilqagħkom għal dan il-programm ieħor ‘Ejjew Għandi’ appuntament tagħna ta’ kull ġimgħa ħalli flimkien inkun nistgħu nħallu l-Kelma t’Alla tkun ta’ dawl, ta’ gwida, ta’ faraġ għalina fil-mixja tal-ħajja tagħna.
Insellem mill-qalb b’mod speċjali lil dawk li intom morda, dawk li għaddejjin minn żmien iebes, dawk li ssegwu b’mod regolari, dawk li jinsabu fil-Faċilita’ korrettiva ta’ Kordin, familjari tagħhom jew vittmi tagħhom, nixtieq insellem anke l-persuni kollha li jsegwuna anke barra minn Malta u lil dawk li jsegwuna anke bil-mezzi tat-teknoloġija moderna għeżież tiegħi. Ilkoll kemm aħna, ilkoll fejn aħna nistgħu verament nagħmlu din l-esperjenza tal-qawwa tal-Kelma t’Alla f’ħajjitna.
Illum għeżież tiegħi sejrin nirriflettu ftit hekk dwar Vanġelu partikolari li l-Knisja ttijulna, meta l-Knisja tpoġġilna l-ħarsa tagħna fuq Alla bħala Trinita’. Kif tgħallimna meta konna żgħar tlett persuni f’Alla wieħed, imma biex nagħmlu dan ħa nduru lejn il-Vanġelu skont San Ġwann kapitlu 3 minn vrus 16 sa 18 u nħeġġiġkom ilkoll sabiex ikollkom il-Kelma t’Alla ħalli ssegwu miegħi anke dan li se naqraw.
Għax Alla hekk ħabb lid-dinja li ta lil Ibnu l-waħdieni, biex kull min jemmen fih ma jintilifx, iżda jkollu l-ħajja ta’ dejjem. Għax Alla ma bagħatx lil Ibnu fid-dinja biex jagħmel ħaqq mid-dinja, imma biex id-dinja ssalva permezz tiegħu. Min jemmen fih ma jkunx ikkundannat; iżda min ma jemminx huwa ġa kkundannat, għax ma emminx fl-isem tal-Iben il-waħdieni ta’ Alla.
Waqt li l-Knisja għeżież tiegħi tpoġġilna ħarsitna fuq Alla t-Trinita’, il-Knisja tpoġġilna ħarsitna wkoll fuq min hu Alla. ‘Alla hekk ħabb lid-dinja…’ Alla min hu? Ala hu Mħabba jgħidilna San Ġwann. Aħna jista’ jkollna għeżież tiegħi nies differenti matul l-istorja tal-umanita’ fejn tidħol il-kwistjoni t’Alla biex ngħid hekk. Għandna risposti differenti jiġifieri għandna risposti ta’ dawk li jgħidulna li Alla ma jeżistix, li Alla huwa invenzjoni tal-bniedem illi l-bniedem ivvinta li jeżisti Alla sabiex il-bniedem jħoss xi ftit faraġ, jikkonsla li ma tafx int hemm xi ħadd aqwa, hemm xi ħadd ikbar minnek, u din tkun qisha ta’ konsolazzjoni, imma din hija gidba fl-aħħar mill-aħħar just biex inti toqgħod tikkonsla ruħek u ma tiddisprax. Hawn min jgħid hekk għeżież tiegħi illi aħna vvintajna l-idea t’Alla ħalli aħna ma niddisprawx mill-ħajja.
Imbagħad għandna għeżież tiegħi persuni oħra li jgħidulna le jiena nemmen li xi ħadd u xi ħaġa jeżisti, imma nieqf hemm hekk iġifieri ma noqgħodx nidħol ħafna fiha. Nemmen li hemm xi ħaġa imma b’distanza.
Hawn min jemmen illi jeżisti dan Alla li huwa xi forza għeżież tiegħi illi qiegħda fil-ħolqien hija enerġija illi tippervadi kollox. Qiegħda fis-siġar, fl-għasafar, fil-ġebel, fil-baħar, fl-ilma, fl-ajru, enerġija. Il-kunċett t’Alla qisu xi enerġija kullimkien anke illi qiegħed fil-ġisem tiegħi, fil-bilanċ ta’ ġismi, ġismi mal-ħolqien, huwa dil-forza enerġetika illi hawn iddur.
Imbagħad għeżież tiegħi għandna anke persuni illi jemmnu li hemm Alla, li dan Alla huwa Alla b’xi mod illi huwa personali, b’xi mod huwa Alla li jagħti kas il-bniedem, li jrid jidħol f’relazzjoni mal-bniedem, li mhuwiex enerġija u dwar dan insibu anke reliġjonijiet differenti li jagħtuna viżjonijiet differenti t’Alla għeżież tiegħi.
Aħna l-Insara għaliex nemmnu min hu Ġesu’, nemmnu li Ġesu’ għeżież tiegħi huwa dak illi lilna ġie jurina l-wiċċ veru u uniku t’Alla. Dan huwa statement qawwi qabel ma nidħol fih bil-mod ‘il mod, illi wħud jattakkaw lilna l-Insara li aħna prużuntużi għeżież tiegħi, jattakkawna li tagħna biss tajjeb. Ħeq il-problema mhux aħna prużuntużi u tagħna biss tajjeb, aħna jekk fil-kas huwa Ġesu’ li hu l-prużuntuż u Ġesu’ biss li huwa tajjeb.
Aħna għeżież tiegħi li nemmnu mhux dwarna, imma għax nemmnu dwar Ġesu’. Jekk Ġesu’ qalilna: ‘Jien huwa t-Triq, il-Verita’ u l-Ħajja, ħadd ma jmur għand il-Missier jekk mhux permezz tiegħi.’ Hekk qal u hekk hu għeżież tiegħi u ma tfisser xejn iktar ħlief dak li qalha hu stess ħbieb tiegħi. Jekk Ġesu’ qalilna: ‘Min ra lili ra l-Missier.’ Min ra lili ra l-Missier hu ġie jurina verament min hu l-Missier tagħna tas-sema.
Pero’ aħna dil-ħaġa hija dik li tifridna fil-verita’ għax ma nistax ma nitkellimx u ma ngħidx li ma tifridniex minn reliġjonijiet oħrajn iġifieri tant tifridna li sal-punt li kien hawn min qal isma’ ejjew naqtgħu lil Ġesu’ Kristu ‘l barra għax huwa hu li jifridna minn reliġjonijiet oħrajn. Għaliex? Għax per eżempju Buddha ma qalx li huwa t-triq, il-verita’ u l-ħajja, Muhammed ma qalx li hu t-triq, il-verita’ u l-ħajja, Mose’ ma qalx li hu t-triq, il-verita’ u l-ħajja. Ġesu’ Kristu biss għeżież tiegħi ġie qalilna l-ebda fundatur ta’ reliġjon oħra għeżież tiegħi. Pero’ aħna r-realta’ dak li aħna nemmnu dwar Alla bħala Trinita’ tibda propju mill-esperjenza tal-Ispirtu s-Santu. Waqt li l-Ispirtu s-Santu huwa t-tielet persuna li aħna nsemmu, imma fil-verita’ huwa hu li jikkonvinċi lill-Insara fil-qlub tagħhom illi dak li jgħid Ġesu’ huwa vera. Huwa l-Ispirtu s-Santu biss li jista’ jikkonvinċi l-qlub tagħna illi Ġesu’ tassew Hu min Hu, Alla li sar bniedem.
Huwa l-Ispirtu s-Santu allura għeżież tiegħi li jista’ jdaħħalna fil-verita’ tat-Trinita’ Qaddisa u meta l-Ispirtu s-Santu jikkonvinċina minn Ġesu’ aħna f’Ġesu’ x’naraw? F’Ġesu’ naraw li ġie jurina li huwa huwa Iben il-Missier u li huwa dak illi jagħti l-Ispirtu, fl-istess ħin Ġesu’ huwa dak illi lilna jurina għeżież tiegħi illi kemm il-Missier, hu u l-Ispirtu Qaddis huma ħaġa waħda f’diversi anke mumenti. Meta jgħidilna: ‘Min iħobb lill-Missieri, Missieri jħobbu u aħna niġu ngħammru għandu.’ Meta qalilna: ‘Nibgħatilkom Difensur ieħor’ għall-Ispirtu s-Santu. Hawnhekk naraw dir-relazzjoni Trinitarja.
Il-Vanġelu tallum huwa propju parti minn dan biex ngħidu hekk minn dan l-għarfien li Alla hekk ħabb lid-dinja li ta lill-Ibnu waħdieni, qal Ġesu’ stess. Il-Missier daqshekk iħobbna kemm iħobbna li tant lil Ġesu’. Mela aħna meta nitkellmu minn Alla Trinita’ qed nitkellmu l-ewwel ħaġa minn Alla li huwa Mħabba li jħobb il-bniedem. Mhux xi forza, mhux xi enerġija, imma minn Alla li jrid relazzjoni personali miegħu għeżież tiegħi għaliex lilna jħobbna, għaliex lilna ma ħalaqniex by chance, għax ma ħalaqniex u telaqna, għaliex għadu magħna, għaliex huwa Alla magħna.
It-tieni ħaġa għeżież tiegħi li naraw fit-Trinita’ Qaddisa għaliex Alla huwa Mħabba, huwa tlett persuni f’Alla wieħed. Xi tfisser? Hija d-diversita’ fl-unita’ u l-Knisja għeżież tiegħi u l-komunita’ tal-bnedmin, aħna maħluqin fix-xbieha t’Alla. Alla li huwa Komunita’, Alla li huwa komunjoni u allura nixtieq nenfasizza ħafna. Il-festa tat-Trinita’ Qaddisa għalina hija realta’, għalina hija festa, għalina hija ċelebrazzjoni, għalina hija mument li mhux biss aħna naduraw lil Alla kif inhu fih innifsu, imma li tagħmlilna ħafna mistoqsijiet dwarna nnfusna. Jekk aħna maħluqin fix-xbieha t’Alla Trinita’, Alla komunita’, Alla komunjoni. Aħna nies ta’ komunita’? Aħna nies ta’ komunjoni? U propju fuq dan nixtieq nenfasizza ftit illum għeżież tiegħi.
L-ewwel ħaġa għeżież tiegħi nibdew mill-familja tagħna għax il-familja hija n-nukleju ta’ kollox, tas-soċjeta’ u tal-Knisja, hija l-bażi ta’ kollox. Aħna kemm qegħdin jekk aħna nemmnu, jekk aħna Nsara, jekk aħna nemmnu f’Alla Trinita’ għeżież tiegħi, aħna kemm qegħdin naħdmu għall-għaqda fil-familji tagħna? Kemm aħna bennejja ta’ komunjoni fil-familji tagħna. Aħna mhux ntellgħu ħitan irridu, inħottu ħitan irridu u naqdu l-familji tagħna. Ħbieb tiegħi li aħna jkollna opinjonijiet differenti fil-familja b’daqshekk ma għandux jifridna, li aħna differenti fil-familja tagħna b’daqshekk ma għandux jifridna. It-Trinita’ mhumiex l-istess pero’ mhumiex mifruda. L-għaqda ma tfissirx li kulħadd ikun l-istess għeżież tiegħi, iġifieri inti differenti mill-mara, il-mara differenti mir-raġel, l-ulied differenti mill-ġenituri, il-ġenituri differenti mill-ulied. Issa xi kultant vera tħossok isma’ illi kulħadd bl-opinjonijiet tiegħu, kulħadd bl-idea tiegħu, ħadd ma jaqbel ma ħadd imqar fuq platt tal-ikel x’se nieklu. Iġifieri xi kultant inħossuna anke fuq dawn l-iċken affarijiet tal-ħajja ta’ kuljum
- xħin tqum,
- xħin torqod,
- xħin toħroġ,
- fejn tmur,
- jekk ħa nsiefru,
- kif inhu l-aħjar mod li nsiefru,
- jekk ħa nieklu,
- jekk ħa mmorru f’Restaurant,
- jekk ħa mmorru festa,
- jekk ħa niċċelebraw,
- jekk ħa mmorru ngħumu,
- jekk ħa nieħdu mument ta’ divertiment,
ma naqblux bejnietna għeżież tiegħi fil-ħajja ta’ kuljum anke fuq dawn l-affarijiet daqshekk ħa ngħidu hekk tal-ħajja ta’ kuljum, imma din hija d-diverita’ tagħna.
Irridu jkollna l-kapaċita’ ħbieb tiegħi sspirata mill-fidi tagħna wkoll illi fid-differenzi ta’ bejnietna aħna ma niġġieldux, aħna ma nimponux, aħna ma nqattgħux l-karti, aħna ma ngħajrux lil xulxin, ma nippretendiex li jien aħjar mill-ieħor għeżież tiegħi. Sakemm mhix ħaġa ħażina fiha nnfisha kulħadd
- kull idea hija tajba,
- kull idea tista’ tkun,
- kull idea għandna nkunu miftuħa għaliha għeżież tiegħi,
imma b’daqshekk ma għandhomx ikunu firdiet f’ħajjitna. Xi drabi l-firdiet jinbtu minn nuqqas ta’ qbil u ftehim, mentri xi drabi n-nuqqas ta’ qbil u ftehim ma għandux ikun firda, imma għandu jkun arrekkiment, għandu jkun għana, għandu jkun ġawhra, ma għandniex nibżgħu fil-familji tagħna għeżież tiegħi.
Jekk irridu l-għaqda fil-familji tagħna pero’ jrid ikollna bżonn il-maħfra fil-familji tagħna forsi dik hija l-unika ħaġa lit-Trinita’ ma tistax tagħmel li taħfer għeżież tiegħi għaliex hemm l-imħabba perfetta, imma aħna bejnietna l-bnedmin min minna jħobb b’imħabba perfetta? Kemm għandna bżonn l-għaqda maħbubin tiegħi fil-familji tagħna għaliex aħna ma għandniex l-imħabba perfetta fil-familji tagħna. Aħna lkoll kemm aħna nonqsu għeżież tiegħi, għandna bżonn dan is-sinjal tal-maħfra fil-familja lkoll kemm aħna. Kemm li naħfru, kemm li nitolbu l-maħfra għeżież tiegħi t-tnejn li huma. Kemm li nagħtu l-maħfra u kemm li nitolbu l-maħfra għandna bżonn biex l-għaqda tkun hemm hekk fil-familja l-kundizzjoni tal-għaqda mhijiex ma niġġieldux, il-kundizzjoni tal-għaqda fil-familja mhijiex illi naqblu f’kollox, il-kundizzjoni tal-għaqda fil-familja hija l-maħfra għax meta niġu flimkien inevitabbli m’aħniex se naqblu f’kollox, inevtabbli li fid-dgħjufija tagħna, aħna nies midinba, aħna nonqsu u nferru lil xulxin. Pero’ aħna msejħin biex naħfru lil xulxin. M’hemmx għaqda mingħajr maħfra għeżież tiegħi.
Issa naf li xi drabi aħna ngħajjew,
- xi drabi taqta’ qalbek,
- xi drabi tgħid kemm ħa ndum naħfer,
- xi drabi tgħid jien mhux ħa nkun tapit ta’ ħadd,
- jien ma jistax ikun nibqa’ għaddej b’ċerti affarijiet
u għandek raġun għax xi drabi l-maħfra hi abbużata għeżież tiegħi, taħfer u għax jafu li int persuna li taħfer jabbużaw u jinqdew bik u jeħduk forgranted. Din hija verita’ u ma għandiex tkun xi darba trid tqum qawma fuq tiegħek, xi darba trid turi snienek, xi darba trid tieqaf għeżież tiegħi kif Ġesu’ stess għamel tant drabi għaliex ma nistgħux inħallu xi ħadd li jinqeda, pero’ ftakru għeżież tiegħi illi l-maħfra qatt ma hija dgħjufija. Il-maħfra qatt ma hija dgħjufija. Il-maħfra jaħfer mhux min dgħajjef, jaħfer min hu qawwi. Fhimtuni? Jaħfer mhux min hu dgħajjef, min hu dgħajjef ma jaħfrix. Forgivness is a sign of sterngth and not of weakness in your life.
- Jekk int persuna li hemm ċerta qawwa fik,
- jekk int persuna t’integrita’,
- jekk int persuna libera minn ġewwa,
- jekk int persuna t’Alla,
- int tasal li taħfer fil-ħajja tiegħek.
Huma kemm huma kbar il-weġgħat f’ħajtek mhux għax aħna kapaċi, imma għaliex l-Ispirtu t’Alla li jgħammar fina huwa kapaċi jagħmel dak li jiena u int m’aħniex kapaċi nagħmlu.
Imbagħad huwa sabiħ għeżież tiegħi li anke fil-familji tagħna napprezzaw id-differenzi ta’ xulxin, il-kwalitajiet differenti ta’ xulxin mhux ngħiru għal xulxin ħbieb tiegħi. Issa dan li qed ngħid għall-familja japplika għal kullimkien ta, għaqdiet, xogħol, soċjeta’, Knisja, mhux ngħiru, l-għira tkisser l-għaqda. L-għaqda bejn il-ġirien, l-għaqda bejn il-familjari. Ħbieb tiegħi imma xi drabi kemm nies jitkissru bl-għira anke meta jidħlu in-laws fil-familja ngħidulhom. Iġifieri fejn naf jien il-mara tat-tifel tgħir għal mara tat-tifel l-ieħor jew bil-maqlub ħalli ma noqgħodx nittargitja l-mara jew ir-raġel, iġifieri semmejt hekk jista’ jkun it-tifel jgħir għal ħuh. It-tifel jgħir għal mara ta’ ħuħ you know? L-aħwa jgħiru għal xulxin you know? Jew l-irġiel ta’ xulxin ta’ wlied, tal-bniet I mean faċilment tidħol l-għira għeżież tiegħi fil-familja u l-għira teqred, l-għira tkisser, l-għira toqtol.
Ġesu’ minħabba l-għira qatluh, l-appostli minħabba l-għira tefgħuhom il-ħabs, għeżież tiegħi l-għira tkisser fil-familji tagħna maħbubin tiegħi u dawn huma, hija xi ħaġa li aħna rridu nagħtu kasha. Ma nħallu l-ebda għira tkisser lil-familji, imma dawn it-tlett affarijiet li semmejt għeżież tiegħi d-diversita’ fl-unita’, il-maħfra u li negħlbu l-għira għax dawn huma t-tlieta essenzjali għall-komunjoni għeżież tiegħi, li negħlbu l-għira, li naħfru l-weġgħat u li nżommu d-diversita’ fl-unita’ ma japplikawx biss għall-familji tagħna. Dawn huma teltt affarijiet li japplikaw għeżież tiegħi għaċ-ċirkustanzi kollha. Japplikaw
- għall-komunitajiet reliġjużi,
- għall-mixjiet ta’ talb,
- għall-komunitajiet ta’ talb,
- fi grupp għeżież tiegħi,
- f’parroċċa,
- f’komunita’ reliġjuża tal-patrijiet u s-sorijiet għeżież tiegħi,
- saċerdoti bejniethom,
ma jistax ikun li aħna rridu nagħmlu lil kulħadd l-istess. Irridu nilqgħu d-diversita’ bħala rigal t’Alla, doni u kariżmi differenti għeżież tiegħi u nagħtu spazju għad-diverista’, mhux xi drabi għeżież tiegħi tidħol anke l-għira anke fil-Knisja. Tgħir għall-grupp ieħor li tarah qed jagħmel forsi aktar suċċess f’għajnejk, tgħir għal patri ieħor, tgħir għal soru oħra, tgħir għall-qassis ieħor, tgħir għal leader ieħor għeżież tiegħi, tant għira li jista’ jkollna fil-mixja tagħna.
Noqgħodu attenti ħbieb tiegħi lkoll kemm aħna xi darba jew oħra ngħaddu mill-għira fil-qalb tagħna jiġifieri nitgħallmu nikkontrollawha, nitolbu l-Ispirtu s-Santu jagħmilna aktar nies siguri fih, maqugħdin miegħu, allura liberi għall-ħidma tal-Ispirtu li jrid jagħmel fina u jridna nagħmlu f’xulxin ħbieb tiegħi. Għandna bżonn anke naħfru fil-Knisja, naħfru u kemm għandna bżonn maħfra fil-Knisja, għaqdiet u movimenti bejniethom, patrijiet bejniethom, sorijiet bejniethom, qassisin bejniethom. Kemm għandna bżonn għeżież tiegħi maħfra, leaders bejniethom, kemm għandna bżonn maħfra fil-Knisja. Ħbieb tiegħi għandna bżonn ħafna maħfra biex ikun hemm il-għaqda. Il-maħfra hija bżonnjuża għax il-Knisja hija magħmluha minn nies li huma midinba ħbieb.
Imbagħad niġu fuq livell soċjali l-fatt li nemmnu f’Alla Trinita’ għeżież tiegħi jagħtina anke viżjoni ta’ soċjeta’. Mela t-Trinita’ tagħtina viżjoni ta’ familja, tagħtina viżjoni ta’ Knisja u tagħtina viżjoni ta’ soċjeta’ ħbieb tiegħi. Is-soċjeta’ tagħna trid tkun dejjem aktar soċjeta’ jekk aħna nemmnu fit-Trinita’ inklussiva, soċjeta’ li tinkludi u mhux soċjeta’ li teskludi. Soċjeta’ li tkun miftuħa għal realtajiet differenti ovjamnet għal realtajiet li huma tajbin qed nitkellem mhux għal realtajiet li huma ħżiena biex nagħmilha ċara. Ma għandniex nibżgħu għeżież tiegħi anke mid-diversita’, diversita’ ta’ persuni, mid-diversita’ ta’ refuġjati għeżież tiegħi ċertament meta kollox issir skont il-qafas legali u skont dak li l-pajjiż ikun jiflaħ għalih eċċ… Iġifieri dak qed nieħdu forgranted.
Meta qed nitkellem mill-biżgħat li aħna jkollna jekk soċjeta’ tingħalaq fiha nnfisha, soċjeta’ tmut għeżież tiegħi, imma meta aħna ninfetħu għall-ideat differenti diment li huma tajbin u anke meta ma jkunux tajbin billi niddibattuhom ma nkunu qed nagħmlu xejn ħażin. L-importanti li aħna fil-qalb tagħna jkollna prinċipji sodi bħala Nsara u nafu li qegħdin nimxu fuq il-Vanġelu, fuq il-Kelma t’Alla li hija ta’ ġid għalina u li hija ta’ ġid għal xulxin. Pero’ ehe li nħabbtu l-irjus tagħna, l-ideat tagħna there’s noting wrong with that.
Għeżież tiegħi li aħna nkunu miftuħin għall-kulturi differenti għeżież tiegħi mingħajr ma nitilfu l-identita’ u l-kultura tagħna bħala Maltin u bħala Ewropej, pero’ nkunu miftuħin għal xi kulturi differenti lilna aħna hemm xi ħaġa f’kull kultura li aħna nistgħu nieħdu għeżież tiegħi u ‘l mod kif aħna nżommu l-identita’ tagħna mhuwiex li niżolaw lilna nnfusna għeżież tiegħi minn kulturi oħrajn. Anzi meta jiena nitħallat ma’ kulturi oħrajn
- jiena nsaħħaħ il-kultura tiegħi,
- jiena nifhem aktar min jien,
- jiena nifhem aktar l-għeruq tiegħi,
- jiena nħoss il-bżonn li nifhem aktar jien minn fejn tlaqt bħala Malti,
- bħala persuna Ewropeja,
- bħala persuna Meditterranja,
- dan huwa l-kultura tagħna,
- is-soċjeta’ tagħna għeżież tiegħi,
- dan ittini aktar sens t’identita’ lili pero’ mhux biex jiżolani u jaqtagħni,
- imma biex jiftaħni.
Ħbieb tiegħi ma nibżgħux.
Ma nibżgħux! Xi kultant ikollna ħafna biżgħat imma llum id-dinja għeżież tiegħi, f’dinja globalizzata, bit-teknoloġija, bis-safar, bil-kuntatti li għandna, bil-ftuħ li għandna, dan huwa kollu affarijiet pożittivi għeżież tiegħi. Hija sfortunatament meta nużawhom l-affarijiet b’mod negattiv biex inweġgħu, biex neskludu, biex ikollna manopolju mhux tajjeb. Pero’ hemm dak li huwa pożittiv li ma għandna qatt nibżgħu minnu. Aħna qegħdin ngħixu f’ċirkustanzi għeżież tiegħi li faċilment illi anke fl-Ewropa għandna t-theddida Ewropeja għeżież tiegħi minħabba diversi ċirkustanzi li jqumu anke fuq livelli differenti, xi kultant inħossu hekk din ir-realta’ li qisha instabbilita’ għeżież tiegħi fil-pajjiżi u lkoll kemm aħna għandna d-dmir fil-ħajja tagħna illi noffru dejjem aktar spazji, ambjenti, fejn il-ġnus, fejn il-popli jistgħu jiġu flimkien b’mod sann, b’mod healthy, b’mod ta’ ftuħ u li nitgħallmu minn għand xulxin.
Pero’ nixtieq nenfassiza wkoll li f’dan il-ftuħ għeżież tiegħi, f’din l-għaqda ejjew ma nibżgħux inkunu li aħna għax xi drabi jista’ jiġrilna li meta aħna ninfetħu anke bħala kultura, bħala pajjiż, bħala nazzjon anything, meta aħna ninfetħu għal nies oħrajn xi kultant u din xi drabi hija t-tendenza tagħna l-Maltin. Bil-Malti aħna għandna qawl li jgħid: ‘Il-borma ta’ ġarek, tal-ġar..’ insejt kif inhu bħalissa l-punt hu ‘Il-borma tal-ġarra tfuħ iktar minn ta’ darek.’ Iġifieri l-ikel ta’ ħdejk ixxommu jfuħ ħafna aktar milli ssajjar int. Aħna għandna daqsxejn dit-tendenza aħna bħala Maltin li mhix tajba għeżież tiegħi.
Aħna għandna t-tajjeb tagħna, aħna għandna affarijiet għeżież tiegħi anke ta’ Storja, affarijiet ta’ Kultura, affarijiet t’identita’, affarijiet li huma partikolari tagħna li għandna dejjem nibżgħu għalihom, ma neqriduhomx, nippromovuhom, ninvestu fihom. Huma tant affarijiet li aħna nistgħu ngħaddu tant nies li jiġu f’pajjiżna għeżież tiegħi u fost dawn l-affarijiet illi lilna bħala Maltin jikkaratterizzana huwa wkoll il-fidi tagħna għeżież tiegħi, anke jekk għandna numru ta’ Nsara Maltin illi forsi ma għadhomx jipprattikaw il-fidi tiegħi, pero’ għeżież tiegħi s-soċjeta’ tagħna hija bbażata fuq il-veritajiet Kristjani anke jekk uħud illum jippruvaw jgħidu u iva imma l-veritaiet Kristjani, il-valuri Kristjani fl-aħħar mill-aħħar huma valuri umani huma valuri ta’ kulħadd. Il-verita’ hija għeżież tiegħi li dawn il-valuri, aħna dak li bena s-soċjeta’ tagħna fihom hija l-fidi Nisranija. Għalfejn qed ngħid dana? Għaliex aħna għandna bżonn għeruq, meta ma nafux minn fejn ġejna ma nafux fejn immorru fil-mixja tagħna. Meta siġra titla’ ‘l fuq daqskemm għandha għeruq l-isfel b’saħħithom għeżież tiegħi. Jekk l-għeruq taqtahom tispiċċa s-siġra tmut ukoll. Ħbieb tiegħi meta aħna naqtgħu ‘il barra l-għeruq tal-fidi tagħna anke fis-soċjeta’ tagħna anke s-soċjeta’ Ewropeja kollha kemm hi ma tiggarantihiex futur, l-għeruq huma essenzjali. Aħna xi drabi għandna Dimensia kollettiva, għandna Dimensia soċjali, Dimensia kulturali fil-ħajja tagħna u allura ninsew minn fejn tlaqna u allura ma nafux fejn aħna nkunu sejrin.
Il-fidi tagħna għeżież tiegħi li hija għandha l-għeruq tagħha f’Alla Trinita’ fil-kommunjoni tassigurana ttina l-qawwa bid-diffikultajiet kollha biex aħna kif għedtilkom nibnu familji li huma komunita’, nibnu Knisja li hija komunita’ u nibnu soċjeta’ li hija komunita’ tal-bnedmin.